Gromowładni cz.2

11 cze 2017
czerwony, niebieski, rysunek, Jasza, Perun, słowiańscy bogowie
Tę część poświęcam Jaszy. Formy imienia: Piorun, Pierun, Perun (odradzam), Jasza, Jesza, Jasz, Jaster, Jastrzebóg, Jaryło, Jarowit, Świętowit, w zależności od regionu jeszcze inne. Szyjewski w swojej tabelce pisze, że według Gieysztora Świętowit i Rujewit byli hipostazami Peruna, nie wyszukałam tego w treści Mitologii Słowian, ale Szyjewskiemu wierzę. Wiem, że utożsamienie tych postaci bywa podważane, ale nie próbuję być nazbyt obiektywna. 
To najpierw może wypiszę, gdzie takich bogów zanotowano, co oczywiście nie uwzględnia informacji trwających w folklorze.
  • Prokopiusz z Cezarei: Wierzą, że jeden z bogów, twórca błyskawicy, jest jedynym władcą wszystkiego, i składają mu w ofierze woły i wszystkie inne zwierzęta,
  • Postylla Łukasza (Yassa), 
  • Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Długosza (Jessa),
  • Statua provincialia,
  • Sermones Cunradi,
  • Postilla Husitae,
  • Glosa przy S.Adalberti,
  • Kronika Miechowity,
  • Kronika Stryjkowskiego,
  • Kronika Gwagnina.
Warto dodać także, kto o nim pisał. Gieysztor zgodnie z trójpodziałem uznaje Peruna za boga pierwszej funkcji, skreślając Jaszę i Ładę uznaje część Olimpu Długosza. Według Iwanowa i Toporowa Perun był bogiem drugiej funkcji (czyli wojny, funkcja pierwsza jest sakralna i sądownicza, trzecia to rolnictwo, płodność, produkcja itd.). Pamiętacie, jak pogrubiłam słowo jasieniec w poście o chabrach?
klucz złoty w polu błękitnym, heraldyka, Jasza, słowiańscy bogowie gromowładni
Herb Jasieńczyk z wikipedii
W polu błękitnym klucz złoty zębami w prawą stroną stronę tarczy obrócony, temiż prosto do góry stojący. W klejnocie pięć piór strusich.
Jasieniec, Jasieńczyk, bóg być może w niektórych regionach nazywał się Jaś. Częste pojawianie się Jasia w różnych piosenkach, teraz wylądował w żartach, niestety. Choć zauważcie, że Jaś zawsze wychodzi na swoje. Postać boga gromowładnego czasami zastępuje w ludowych historyjkach Piotr. Którego atrybutem jest klucz. Godłem w pokazanym herbie też jest klucz. Dziwna zależność, nie? W dodatku, Piotr ma klucz do nieba, którego bogiem jest Jasz.
A wiecie, że jest roślina jasieniec z dzwonkowatych? Taka podobna do chabra.
Co do P(i)eruna – Perun jest imieniem używanym raczej współcześnie. Ma pochodzić od per- czyli uderzać. Uderza oczywiście piorun. Końcówka oznaczająca wykonawcę czynności taka sama jak w słowie piastun
Część pierwsza
Część trzecia

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz