Niesprawdzone cytaty

Co jakiś czas natrafiamy na różnego rodzaju oklepane powiedzenia lub cytaty przypisywane różnym mądrym ludziom. Zwykle dawno martwym, więc nie mogą się już ich wyprzeć. Sprawdzam trzy popularne slogany.

Tolerancja ostatnią cnotą upadającej cywilizacji.
~ Arystoteles

Cytat pojawia się w wielu miejscach, zobaczcie choćby tu: Tolerancja - ostatnia cnota upadającej cywilizacji. Wszędzie próbują tym udowodnić, że nasza cywilizacja upada, że przez prawa dla LGBT+ wkrótce zalegalizujemy pedofilię, która jest cały czas legalna*, że islam, że prześladowania białych, heteroseksualnych, polskich mężczyzn wyznających katolicyzm... 

No i po którymś przeczytaniu tego czegoś pojawiają się pytania:

• z jakiego dzieła to jest cytat? Z żadnego. Nikt nigdy nie wskazuje źródła. Nie może to też pochodzić z tekstu innego autora, odnoszącego się do np. swojej rozmowy z filozofem. Nie jest przecież znany ten inny autor, przekazujący informacje. Nie ma żadnego kontekstu.
• czy Arystoteles mógł znać takie pojęcie jak tolerancja w naszym rozumieniu lub czy było w jego czasach pojęcie, które można by z greki dobrze przetłumaczyć właśnie na tolerancję? Nie. Pojęcie pojawiło się jako tolerancja religijna, za późno dla filozofa.
• na jakiej podstawie Arystoteles doszedł do wniosków o cechach upadających cywilizacji, jakie upadłe cywilizacje znał i które upadły przez tolerancję, by mógł wysnuć takie wnioski? Arystoteles nie mógł znać upadłych cywilizacji, bo starożytni Grecy nie prowadzili wykopalisk i znali tylko cywilizacje jeszcze nieupadłe. Zresztą, Sumer upadł nie przez tolerancję, podobnie Urartu i inni, o których upadku Arystoteles mógłby ewentualnie wiedzieć.

Nie każdy terrorysta jest muzułmaninem, ale każdy terrorysta to muzułmanin.

Też gówno prawda. Faktem jest, że w zamachach muzułmańskich ginie najwięcej osób. Nie jest jednak prawdą, że każdy terrorysta to muzułmanin. Wtedy muzułmanie odpowiadaliby za wszystkie zamachy, a ich dziełem jest... jedynie 9% przypadków zamachów terrorystycznych w Europie. Etnonacjonaliści i separatyści odpowiadają za 70% zamachów, są jednak zbyt zachodni... biali i chrześcijańscy... by o tym mówić. Tak było w 2016, dane podaję za Europolem, wcześniejsze lata przedstawiają się podobnie, choć zamachów muzułmańskich jest raczej mniejszy odsetek. Najpierw te informacje udostępnił fanpejdż Uchodźcy.info i Mity i fakty na uchodźcy.info i tak to do mnie dotarło. Anarchiści i lewacy zrobili więcej zamachów niż muzułmanie, co za wstyd. Co zaś do posługujących się tym sloganem... Żaden człowiek powołujący się na ten cytat nie miał nigdy twardych danych; zawsze był tylko jego własny strach.

Pozdrowienia dla Introwertyczki, która to tutaj napisała. Jest wiele miejsc w sieci, gdzie ludzie nabierają się na takie rzeczy. Idąc przez las do nich nie należy, więc za ten tekst dostała ban. Nie jestem pewna, kto pierwszy coś takiego palnął, być może Bogusław Wolniewicz.

I wreszcie cytat, który już był na moim blogu komentowany.

Najpierw cię ignorują, potem śmieją się z ciebie, później z tobą walczą, później wygrywasz.
~ Gandhi

Cytat rzeczywiście jest z kogoś znanego. Tylko że nie z Gandhiego. Z socjalisty Nicholasa Kleina. Jest zresztą nieco zniekształcony. Jeśli przeczytacie Address of Nicolas Klein to the Biennial Convention of the Amalgamated Clothing Workers of America, to znajdziecie. W wersji oryginalnej po wygranej jest jeszcze etap stawiania ci pomników. Nie ma pomników Kleina, więc najwyraźniej on sam pozostał przy byciu ignorowanym. Tekst jest używany do poparcia zwalczanych tez, gdy nie mamy prawdziwych argumentów. 

Slogan trafił nawet na okładkę Prokosza z Bieszkiem.

Nie zgadzam się na post-prawdę i określanie wartości modnego sloganu nie poprzez jego prawdziwość, a przez jego zgodność z naszym postrzeganiem świata. Czuję się z tą swoją niezgodą trochę nie na miejscu, nie z tego świata. Wiem, że łatwiej odrzucić rzeczywistość niż własne przekonania. Wiem to dzięki artykułowi z czerwcowego numeru Wiedzy i życia, w którym powołano się na Dana Kahana zajmującego się The Cultural Cognition Project. Nawet takie stwierdzenia dobrze sprawdzić.

* Nielegalne jest wykorzystanie seksualne dzieci.