Dwie rośliny

Wszyscy uczyliśmy się o tej pięknej roślinie, zimowicie jesiennym. Powiedziano mi w szkole, że to zła trucizna robiąca poliploidy. Okazało się jednak, że jest taka piękna.

Zimowit

To zimowit jesienny, Colchicum autumnale, безвременник осенний. Rodzaj Colchicum, zimowitowate, liliowce, jednoliścienne, okrytonasienne. Pozyskuje się z niego kolchicynę. To trucizna uniemożliwiająca wytworzenie mikrotubul wrzeciona kariokinetycznego. Dlatego zatrzymuje mitozę na etapie metafazy. Powoduje też podwajanie ilości chromosomów, przez co można użyć kolchicyny do tworzenia roślin poliploidalnych. 

Kolchicyna jest też stosowana jako lek. Można człowiekowi podać maksymalnie 1,5 mg jednorazowo, zaś dawka śmiertelna to 1 mg/kg masy ciała. Substancja wydala się słabo, a skutki uboczne to wyłysienie, agranulocytoza i zahamowanie spermatogenezy. Ma działanie przeciwzapalne, antymikrotubularne, o którym już było oraz zmniejsza wytwarzanie kwasu moczowego. Stosuje się ją na dnę moczanową, chondrokalcynozę i rodzinną gorączkę śródziemnomorską.

Nigdy nie stosować bez polecenia lekarza. Nie próbować leczyć się samej/samemu z użyciem tej rośliny lub leków mających ją w składzie. Zimowit jest na to zbyt toksyczny. 

Roślina kwitnie jesienią, gdy liście już znikną. Dlatego widzi się takie łodygi tylko z kwiatami.

Używany nie tylko do leczenia, ale też jako roślina ozdobna lub do barwienia jajek. Sięgali po tę roślinę też homeopaci. Homeopatyczny lek z zimowitem nic nie da, ale nie będzie też toksyczny.

Wiesiołek

Wiesiołek dwuletni, Oenothera biennis, evening star, ослинник двуйлетний. Rodzaj wiesiołek, rodzina wiesiołkowate, rząd mirtowce, klad różowych, dwuliścienna.

Pochodzi z Ameryki Północnej, do Europy zawleczony w XVII wieku. W Polsce wiesiołek jest pospolitą rośliną. Gatunki z tego rodzaju są trudne do odróżnienia i tworzą liczne mieszańce.

Wiesiołek jest rośliną dwuletnią, kwitnie od czerwca do sierpnia. Ma ciekawy mechanizm obrony przed samozapyleniem. Jest nim mianowicie protandria, rodzaj dichogamii. Kwiaty są zapylane przez ćmy i mają intensywny zapach.

Roślina jest światłolubnym hemikryptofitem. Rośnie szybko, najlepiej na przepuszczalnym, piaszczystym podłożu, jest łatwa w uprawie.

Olej z nasion zawiera dużo NNKT. Używane są do leczenia AZS, miażdżycy i chorób serca, cukrzycy, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób nerwowych. Poleca się go na koncentrację i bolesne menstruacje. Wykorzystywany jest też do produkcji kremów, balsamów, pomadek do ust.