Anchesenamon

złota maska Tutanchamona

Semenchkare zmarł, a na tron wstąpił chłopiec o imieniu Tutanchaton. To imię brzmi jakoś mniej majestatycznie od imienia Tutanchamon.
Miał dziesięć lat, został faraonem z pomocą wezyra imieniem Aja, ojca Nefertiti, żony Echnatona. Teraz wyobraźcie sobie: macie takiego prawie dziadka, choć nie każdy ma, wasz dziadek jest jedną z mniej znaczących osób w rodzinie (wasz ojciec to faraon, wasza matka to królowa, a on to tylko wezyr), dają wam żonę, pięć lat starszą i ważniejszą od was, jesteście jej drugim bądź trzecim mężem, wasza matka jest/była rodzoną siostrą waszego ojca* ... Co za rodzina!

Dziadek sprawił, że jesteście faraonem. Rządzi za was. Z pomocą Paatonemheba, wojskowego o niskim pochodzeniu. Aj wiernie czci Atona, Paatonemheb nienawidzi nowej wiary.

A teraz wyobraźcie sobie, że... nie, obrazicie się, że was oszpecam. Tutanchaton miał wystające zęby, dziewczęce biodra spowodowane brakiem równowagi hormonalnej, szpotawą lewą stopę i chorował na zapalenie kości, do chodzenia potrzebował laski. W grobie miał ich aż 130!

I wcale nie przeszkadzało mu to w byciu uznawanym za boga. Egipcjanie nie dyskryminowali chorych i kalekich jednostek, co świadczy o ich wysokiej kulturze. Mieli upodobanie do karłów, gdyż tak wyobrażali sobie duchy opiekuńcze. Takich ludzi często przeznaczali do zawodu złotnika.

Tutanchaton cofnął reformę religijną swojego ojca. Oznajmił, że bogów jest wielu, a najważniejszym z nich jest Amon, nie Aton. Literówka - robisz to dobrze. Opłaciło się to dawnym kapłanom, którzy mieli dużo do powiedzenia w państwie, a zwłaszcza ci z Teb, gdzie czczono Amona. Pozmieniały się imiona. Tutanchamon, Anchesenamon i Horemheb. Do tej zmiany można sprowadzić całe panowanie Tutanchamona. Po dwóch latach urzędowania wyniósł się z Achetaton do Memfis, tam mógł lepiej kontrolować sytuację zagraniczną.

A on sam... Miał dwie córki, nigdy nie żyły, gdyż urodziły się martwe. Potem sam zmarł, wieku lat dziewiętnastu. Infekcja przy złamaniu nogi połączona z malarią.

Pochowano go w tym trudnym do znalezienia grobie, który uniknął obrabowania. Miał tam trzy trumny, jedną ze szczerego złota. Na drugiej było napisane: O Matko Nut! Rozpostrzyj nade mną swe skrzydła jako gwiazdy wiekuiste. Obok insygniów królewskich ktoś położył wianek kwiatów, sądzę, że zrobiła to Anchesenamon, bo nikomu innemu raczej nie zależało na Tutanchamonie. W grobie znaleziono mnóstwo skarbów, ale najważniejsze były przedmioty nie złote, nie dzieła sztuki, a przedmioty żelazne.

Wcześniej uważano, że za Tutanchamona nie znano żelaza.

Wyobraźcie sobie sytuację Anchesenamon. Młoda kobieta, lat 24. Trzeci raz owdowiała, ale chyba tylko ostatniego męża kochała. Urodziła przynajmniej dwie martwe córki i może coś wyszło ze związku z Echnatonem. Co zrobi?

Ta wizja jest absurdalna.Więc ją opiszę.

Umiera prezydent Polski, Andrzej Duda (pisałam to w dzień po wyborach, ta radość z napisania tych słów, oczywiście nie o umieraniu, tylko że jest prezydentem). Jego żona dzwoni do Putina:

 - Władimir, nie chcesz się hajtnąć? Nie chcę brać ślubu z Jarkiem.

Anchesenamon napisała do króla Hetytów, odwiecznego wroga Egiptu. Prosiła by przysłał jej któregoś ze swoich synów. Nie chciała wychodzić za mąż za żadnego z poddanych, a tak naprawdę nie chciała wychodzić ani za Aja, ani za Horemheba.

I Suppiluliumas nie uwierzył jej. W końcu jednak wysłał jej swojego syna Zannanzę, który... po drodze zginął, prawdopodobnie zamordowany przez przeciwników Achnesenamon. Faraonem został Aj. Uważa się, że jego jedyną żoną była Ti, więc może po prostu chciał ratować status quo i dać wdowie czas na znalezienie męża. A może zaspokoił ambicję. W każdym razie szybko zmarł.

Nigdy, przenigdy nie wydano kobiety z rodziny faraonów za cudzoziemca. To była jednocześnie zdrada stanu i upokorzenie.

Faraonem został Horemheb. I to był ktoś! Przywrócił porządek w kraju. Walkę z Hetytami powstrzymała epidemia, która przysłużyła się mu lepiej niż Echnatonowi - mógł się zająć krajem. Ukrócił samowolę urzędników i wojska, zreformował administrację i armię. Zatarł ślady poprzedniego okresu. Nie miał syna, więc na następcę wyznaczył wezyra Paramessego. Ten miał już synów i wnuków, więc problem rozwiązany.

Egipska tradycja skazała na nieistnienie wszystkich faraonów od Echnatona do Aja. Horemheb został protoplastą XIX dynastii, którą kontynuował Ramzes I.

Osiemnasta dynastia to w ogóle ciekawe czasy, więc może napiszę też o tym, co było przed Echnatonem.

Dla ciekawskich bibliografia: seria Bogowie i Faraonowie, Szklarskiego Tomek w Grobowcach Faraonów (bez tej książki bym nawet nie pomyślała o napisaniu tego), Złoty Faraon Brucknera, Nie tylko Piramidy Michałowskiego. Egipcjanki Christiana Jacqa, wikipedia dla sprawdzenia szczegółów i informacje wyniesione ze szkół, a także strona Starożytny Egipt się przydała.

Po kliknięciu pokaże się oryginalny rozmiar genealogii

*Nie znamy jej imienia, mumia oznaczona: KV35YL, są różne koncepcje, ale badania genetyczne odrzuciły Maketaton (nie jest rodzoną siostrą Echnatona) i podważają Kiję (obcobrzmiące imię, identyfikacja z mitannijską księżniczką Taduhepą). W przypadku Kleopatry VII też wbrew wszelkiej logice znamy ojca, a matki już nie.

Część pierwsza